ΤΖΙΧΑΝΤ του Νέστωρα Γιαλίδη

ΝΤΖΙΧΑΝΤ (Ιερός πόλεμος)

Οι συχνές τρομοκρατικές επιθέσεις φανατικών ισλαμιστών στην Ευρώπη, όπως το μακελειό στη Γαλλία και η δημιουργία του Ισλαμικού «χαλιφάτου-ΙSIS» έχουν βάλει τον όρο «ντζιχάντ» στο καθημερινό μας λεξιλόγιο. Οι περισσότεροι τον ταυτίζουν με την έννοια του «ιερού πολέμου» εναντίον της Χριστιανοσύνης και του Δυτικού πολιτισμού. Στον Μουσουλμανικό κόσμο σήμερα πολλοί Ισλαμιστές διανοούμενοι τον θεωρούν σαν το μοναδικό μέσο για την επιβολή του Ισλαμικού κράτους.

Πολιτικές Ισλαμικές ηγεσίες επίσης, καλύπτουν πίσω απ’ αυτόν τον όρο τον αυταρχικό τους χαρακτήρα και την επιθετική εξωτερική τους πολιτική. Στην πραγματικότητα ο όρος «ντζιχάντ» έχει τρεις παραμέτρους. Στην Αραβική γλώσσα σημαίνει προσπάθεια, αγώνας (ντζάχαντα = αγωνίζομαι) με τρεις στόχους:

1. Την ψυχική ανάταση και ηθική τελείωση
2. Την εξάλειψη του κακού από τον κόσμο και
3. Την επικράτηση του καλού.

Ο όρος ντζιχάντ  αρχικά δεν είχε καμιά απολύτως σχέση με την αποδιδόμενη σ’ αυτόν σήμερα έννοια του «θρησκευτικού πολέμου».

Οι  παρανοήσεις του όρου οφείλονται στο γεγονός ότι το κακό που είναι ο κύριος πολέμιος του ντζιχάντ ταυτίζεται με την αδικία αλλά και την αθεΐα, την πολυθεΐα, την ειδωλολατρία κ.α.

Στο  Κοράνιο, η έννοια «ντζιχάντ» έχει κατά βάση αμυντικό χαρακτήρα και προσανατολισμό. Ο ιδρυτής του Ισλαμισμού Μωάμεθ (Αμπού αλ-Κασίμ Μουχάμαντ ιμπν Αμπντ Αλλάχ ιμπν Αμπντ αλ-Μουταλίμπ ιμπν Αμπντ Μανάφ αλ-Κουρασί, όπως είναι το πλήρες όνομά του - το Μωάμεθ είναι εξελληνισμένος τύπος του αραβικού ονόματος Muhammad, που σημαίνει αξιέπαινος) (περίπου 570 μ Χ Μέκκα-632 μ Χ Μεδίνα) αναγνώριζε το δικαίωμα πολέμου για την πίστη, αλλά συνιστούσε να αποφεύγουν οι πιστοί να προκαλούν πρώτοι: «να πολεμάτε για την πίστη σας», (Κοράνιο, σούρα η αγελάδα, εδάφιο 244).

Επίσης δεν θεωρούσε τον πόλεμο σαν κατάλληλο μέσο προσηλυτισμού: «Γνωρίζουμε καλά τα λόγια των απίστων. Κι εσύ, Μωάμεθ δεν μπορείς να τους εξαναγκάσεις», (Κοράνιο, σούρα Καφ, εδάφιο 45). Ωστόσο,  επειδή το Κοράνιο δανείζεται κανόνες από άλλες θρησκείες (Ιουδαϊσμό, Χριστιανισμό, κ.ά.) σε άλλο σημείο συναντούμε τη ρήση:

«Θα σας καλέσουμε (εννοείται τους Άραβες) να πολεμήσετε κατά ισχυρών εθνών … μέχρι να ασπαστούν τον Ισλαμισμό!», (Κοράνιο, σούρα  η νίκη, εδάφιο 16).

Μετά το 1948, που ο παγκόσμιος Σιωνισμός κατόρθωσε να δημιουργήσει εκ του μηδενός το κράτος του Ισραήλ στα εδάφη της Παλαιστίνης, εκτός από τα σαφή γεωπολιτικά χαρακτηριστικά της πολύχρονης αντιπαλότητας μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, προστίθεται και το θρησκευτικό στοιχείο της θρησκευτικής δηλαδή διαφορετικότητας, το οποίο μεγαλώνει το χάσμα και το διευρύνει σε όλο τον Αραβικό κόσμο. Από το 1948 και μετά ο όρος ντζιχάντ παίρνει μια ειδική σημασία, τον ιερό πόλεμο δηλαδή κατά του Σιωνισμού και των Δυτικών υποστηρικτών του. Ωστόσο, επειδή ο όρος έχει και υποκειμενικές ερμηνείες χρησιμοποιείται κατά το δοκούν για δολοφονικές ενέργειες και για τρομοκρατικές πράξεις. Αντίθετα πολλοί ψύχραιμοι Μουσουλμάνοι επιμένουν να  δίνουν έμφαση μόνο στον Θεολογικό χαρακτήρα της λέξης, ότι δηλαδή  το ντζιχάντ δεν είναι παρά μόνο ο ειρηνικός και ήπιος αγώνας για την εφαρμογή της Ισλαμικής πίστης και την ανάδειξη των λόγων του προφήτη, χωρίς ακρότητες, αλλά με σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή. Αυτοί δεν είναι λίγοι, αλλά η φωνή τους πνίγεται στις ιαχές όσων ερμηνεύουν στρεβλά τον όρο για να φανατίσουν και να στρατολογήσουν νέους πολεμιστές.

Κυριολεκτικά λοιπόν ο όρος ντζιχάντ  είναι μια Αραβική λέξη που σημαίνει γενικά τον αγώνα, την προσπάθεια για τελείωση του ανθρώπου και  αρχικά δεν είχε καμιά απολύτως σχέση με την αποδιδόμενη σ’ αυτόν σήμερα έννοια του «θρησκευτικού πολέμου». Σημαίνει τον αγώνα για την προσέγγιση -πορεία και μετάβαση του ανθρώπου προς τον Θεό. Αποτελεί ανεπίσημα τον έκτο πυλώνα της μονοθεϊστικής θρησκείας του Ισλάμ αν και δογματικά αυτό δεν επιβεβαιώνεται (ο  όρος Ισλάμ σημαίνει την πλήρη υποταγή του ανθρώπου στο Θεό και την ζωή εν ειρήνη). Οι άλλοι καθιερωμένοι πέντε αδιαμφισβήτητοι πυλώνες του Ισλάμ (απαραίτητοι για τήρηση από κάθε Μουσουλμάνο και Μουσουλμάνα) είναι η ομολογία πίστης σε έναν Θεό τον Αλλάχ και η παραδοχή του μοναδικού του προφήτη Μωάμεθ, η προσευχή πέντε φορές ημερησίως, η με τη σαρία (ιερατικό Νόμο) καθιερωμένη υποχρεωτική ελεημοσύνη, η νηστεία (υποχρεωτική η νηστεία 28 ημερών του ραμαδάν και άλλες προαιρετικές) και το προσκύνημα στην Κάαμπα της Μέκκας μια φορά στη ζωή κάθε πιστού, αν αυτός ή αυτή έχει την οικονομική δυνατότητα.^. Σαν  θρησκευτικό καθήκον, η ντζιχάντ  θεωρείται ότι ενισχύει την πίστη και είναι ανάλογο της αφοσίωσης του πιστού  στην υπηρεσία του Θεού, όπως ισχύει και στον Χριστιανισμό. Σε ορισμένα χαντίθ (αρχαία κείμενα που αναγράφουν λόγια και πράξεις του Μωάμεθ γνωστά συλλογικά με τον όρο σούννα δηλαδή παράδοση) ο όρος αναφέρεται σαν «μοναχισμός του Ισλάμ», «πράξη αγνής αφοσίωσης», καθώς και μία από τις «πύλες του παραδείσου». 

Κοράνιο, ξίφος και όπλα: η μόνη λύση

To Ισλάμ είναι τουλάχιστον φαινομενικά μια κατ΄ εξοχήν ειρηνική θρησκεία, Είναι σε όλους γνωστός ο συνήθης χαιρετισμός «ασαλάμ αλέικουμ» δηλαδή «ειρήνη υμίν» που απευθύνει κάθε Μουσουλμάνος όλων των χωρών  σε άλλο  όμοιό του, όταν συναντώνται στον δρόμο. Και η απάντηση του χαιρετώμενου είναι «αλέικουμ σαλάμ» δηλαδή «ειρήνη σε σας». Ωστόσο, οι ίδιοι οι Μουσουλμάνοι χαρακτηρίζουν τον κόσμο τους με τον όρο «νταρ αλ Ισλάμ», δηλαδή οίκο της ειρήνης σε αντίθεση με τον κόσμο των άλλων, των κατ΄ αυτούς απίστων ή «γκιαούρηδων» που τον αποκαλούν «νταρ αλ χαρμπ» δηλαδή «οίκο του πολέμου».

Αρχικά στα πρώτα χρόνια του Ισλάμ, δινόταν έμφαση στον ειρηνικό τρόπο διάδοσής της θρησκείας αυτής. Ωστόσο σταδιακά και μετά την εκδίωξη του Μωάμεθ από τη Μέκκα (εγείρα 622 μΧ), ο τρόπος διάδοσης της θρησκείας μετατοπίστηκε σταδιακά προς πιο βίαιες μεθόδους, στην αρχή αμυντικού χαρακτήρα αλλά λίγο αργότερα και επιθετικού.

Σύμφωνα πάντως με το θρησκευτικό τους βιβλίο το Κοράνι αλλά και τις γραπτές παραδόσεις από λόγια ή πράξεις του προφήτη τους, τις λεγόμενες «χαντίθ» τα είδη πολέμου που επιτρέπονται στο Ισλάμ είναι αποκλειστικά και μόνον κατά των εξής τριών κατηγοριών εχθρών:

1.    Κατά των παγανιστών και των απίστων (γκιαούρηδων) που αρνούνται να δεχτούν την Ισλαμική επικυριαρχία, είτε μέσω της προσχώρησής τους  στο Ισλάμ είτε μέσω της πληρωμής φόρου υποτελείας (περίπτωση άλωσης και λεηλασίας της Κωνσταντινούπολης).

2.    Κατά των πληθυσμών εκείνων που βρίσκονται κάτω από την Ισλαμική επικυριαρχία αλλά επαναστατούν και αρνούνται να συνεχίσουν να πληρώνουν φόρο υποτελείας (περίπτωση Ελληνικής Επανάστασης).

3.    Κατά των ατόμων ή ομάδων που αντιστέκονται ή επαναστατούν εναντίον του ιμάμη παρόλο που μπορεί να είναι Μουσουλμάνοι καθώς και όλων εκείνων οι οποίοι επιτίθενται στους Μουσουλμάνους πρώτοι (περίπτωση σταυροφοριών).

Στην περίπτωση κατάληψης μιας μη Μουσουλμανικής χώρας από Μουσουλμάνους, ο Ισλαμικός Νόμος (σαρία) προσφέρει στους κατοίκους τρεις εναλλακτικές επιλογές:

1.   Να δεχτούν το Ισλάμ, οπότε δεν τίθεται θέμα εχθροπραξιών.

2.   Να πληρώσουν φόρο υποτέλειας γενόμενοι έτσι προστατευόμενοι πληθυσμοί, στους οποίους επιτρέπεται να εξασκούν τη θρησκεία τους εκτός κι αν αυτή αποτελεί κάποια ιδιαιτέρως προκλητική μορφή ειδωλολατρίας στα μάτια των κατακτητών.

3.   Να μην κάνουν τίποτε από τα δύο και να αντιμετωπίσουν  οι μεν άνδρες τη σφαγή, οι δε γυναίκες την αιχμαλωσία και τη δουλεία.

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι όταν σταματά η επίθεση του εχθρού πρέπει αμέσως και αυτόματα να σταματήσει και ο πόλεμος από τη μεριά  του Μουσουλμάνου και να μην συνεχίσουν μονομερώς οι εχθροπραξίες μέχρι την πλήρη εξόντωση των αντιπάλων στρατευμάτων.

Στο Κοράνιο αναφέρονται τέσσερις βασικές κατηγορίες ντζιχάντ με την έννοια του αγώνα, (του ίδιου του εαυτού, επί της ηθικής ζωής), (της γλώσσας, επί της θεολογίας), (του χεριού, επί των πράξεων) και η (του ξίφους - η δια του πολέμου επιβολή). Σύμφωνα με ένα χαντίθ, ο Μωάμεθ επιστρέφοντας από μία μάχη είπε στους συντρόφους του «Επιστρέψαμε από μία μικρή ντζιχάντ (του ξίφους) στη μεγάλη ντζιχάντ (του εαυτού)».

Γυναίκα Μουσουλμάνα

Η παράδοση των Σούφι, δηλαδή των μυστικιστών μοναχών του Ισλάμ (όπως οι δερβίσηδες, οι φακίρηδες και οι γουάλι ή φίλοι του Θεού) αναγνώρισε σαν υπέρτατη μορφή ντζιχάντ τον πνευματικό αγώνα για επιβολή στα κατώτερα ένστικτα της ανθρώπινης φύσης, αν και κάποιες βιογραφίες ασκητών Σούφι μαρτυρούν πως αυτοί συμμετείχαν και σε στρατιωτικές επιχειρήσεις, χωρίς να υποβαθμίζουν ή να αγνοούν τη μικρή ντζιχάντ. Άτομο που εμπλέκεται σε ντζιχάντ καλείται μουτζάχιντ με τον πληθυντικό να είναι μουτζαχεντίν.

 Πολλές ισλαμικές οργανώσεις έχουν επιλέξει για τίτλο τη λέξη ντζιχάντ ή παράγωγά της. 

 Γυναίκες καμικάζι

Η κραυγή Allah Akbar, που σημαίνει: ο Θεός (Αλλάχ) είναι ο μεγαλύτερος όλων, ακούγεται πέντε φορές ημερησίως στους μιναρέδες από τον μουεζίνη, όταν καλεί σε προσευχή. Είναι όμως και η ιαχή δηλαδή η πολεμική κραυγή των επιτιθέμενων Μουσουλμανικών στρατευμάτων ή των καμικάζι αυτοκτονίας. Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι ενώ ο όρος ντζιχάντ ξεκίνησε με την φαινομενικά ειρηνική ονομασία του αγώνα, από τα κείμενα του Κορανίου, στη συνέχεια επιφορτίσθηκε με ένα βίαιο, πολεμοχαρές περιεχόμενο, με αποτέλεσμα σήμερα να ταυτίζεται με την τυφλή βία και την τρομοκρατία.

Γιαλίδης Νέστωρ

Ταξίαρχος ε.α,

Ηλεκτρολόγος Μηχανικός,

Ραδιοηλεκτρολόγος Α’,

Θεολόγος και νυν Φοιτητής Μουσουλμανικών Σπουδών στο ΑΠΘ.